Korleis ta hand om barnet mitt på Nyføddintensiv

Noko av det viktigaste du kan gjere for barnet ditt er kenguruomsorg. Alle barn, også dei som ligg i kuvøse, kan få kenguruomsorg. Det vil seie at barnet får ligge trygt og godt, hud mot hud, på mor eller far sitt bryst og oppleve hudkontakten. Vi vil hjelpe dykk og vise dykk korleis de praktisk kan gjennomføre dette.

Slik er kenguruomsorg:

Mor eller far sit i lenestol eller i seng, med open skjorte iført ein kengurutopp eller eit sjal for å støtte og sikre barnets stilling.

Roleg og sikkert blir barnet flytta frå seng eller kuvøse under rettleiing og hjelp av ein pleiar.

Barnets hud er i mest mogleg grad naken, bortsett frå ei bleie, ei lita hue, ev. sokkar.

Barnet ligg i ei oppreist stilling med mage og brystkasse mot forelderen sin brystkasse, med bøygde armar og bein. Hovudet ligg vendt til ei side, utan at nakken blir strekt.

Kenguruomsorg kan de gi så lenge som mogleg utanom nattetid, minimum ein time om gongen. Skriv gjerne ned tida barnet har fått hud-mot-hud.

Kvifor hud mot hud?

Metoden kenguruomsorg er anbefalt av Verdas Helseorganisasjon (WHO). Forsking har vist fleire positive effektar hos barnet: Det stabiliserer barnets puls, pust og temperatur, fremmer amming, hjelper å regulere barnets søvn og er positivt for barnets utvikling. Kenguruomsorg styrker banda mellom forelder og barn, og reduserer stress både hos barn og foreldre. Vi håpar foreldra kan halde fram med å gi barnet kenguruomsorg kvar dag så lenge barnet er inneliggjande på nyfødd.

Eit badestell skal vere ei god oppleving for barnet og foreldra. Det er fint om både begge forelder er delaktig og hjelper kvarandre og barnet.  

Før

Badet må førebuast med det ein treng for å kunne gjennomføre badestellet så godt som mogleg. Det betyr at handkle og tøybleier må ligge klart på stellebordet og gjerne med ein støtterull til overkroppen til barnet for at det skal kjennast trygt for barnet. Nedre del av kroppen blir støtta ved at barnet kan sparke mot magen til den som steller.  

Badevatnet blir laga til like før, og skal halde ein temperatur på 38 grader. Bruk olbogen til å kjenne at det er rett temperatur eller eit badetermometer. Dersom vatnet blir for kaldt, vil det ta varme frå barnet, og det vil også vere ubehageleg.  

Under 

Når alt er klart, kler ein av barnet og pakkar det inn i ei tøybleie. Barnet har tøybleia rundt seg under badet. Det er viktig at tøybleia blir halden varm under badet, og er dekka av badevatnet. Slik unngår du at tøybleia kald og at barnet kan bli kaldt.  

Undervegs i badestellet er det viktig å sjå korleis barnet har det. Det kan du sjå på ansiktsuttrykket til barnet, på rørslene og også på hudfarge og pust.  

Barnet blir løfta roleg ned i vatnet. Heile kroppen blir senka ned i vatnet, bortsett frå hovudet. La det få venne seg til å ligge i det varme vatnet før du begynner å vaske.  

Start med å vaske auga først: utanfrå og inn mot augekroken, så ansiktet. Etter ansiktet er vaska, kan ein tilsette lactacyd eller olje i vatnet. Hovudbotnen blir vaska, bak øyra og rundt hals og nakke. Alle stader der hud ligg mot hud er viktig å vaske. Deretter bevegar ein seg ned på resten av kroppen, vaskar lett under armane, overkroppen, lett mellom fingrar og tær, og til sist bleieområdet. Heile tida må ein vere merksam på barnet, korleis det reagerer på badet, og om det treng ein liten pause.  

Når sjølve vaskinga er ferdig, er det fint om barnet kan få ligge litt roleg før ein løftar det ut av vatnet og over på stellebordet. Sjølve flyttinga er utfordrande fordi ein må ta vekk tøybleia som barnet har hatt rundt seg. Her kan det vere behov for fleire hender for å hjelpe barnet til å halde kroppen best mogleg samla. Pakk barnet godt inn i dei tørre handklea og la det få hente seg inn igjen med ein liten pause.  

Etter 

Tørk barnet med lette rørsler. Du kan gjerne halde handkledet mot dei ulike kroppsdelane utan å gjere tørkerørsler.  Kle deretter på barnet. 

Nyfødde barn kommuniserer med omverda gjennom kroppsspråk og åtferd. Slik uttrykkjer dei både velvære og stress. For tidleg fødde og sjuke nyfødde kan bruke mykje energi på å meistre sanseinntrykk. Dei er spesielt sensitive og kan gi svakare signal om korleis dei har det.

Hos oss tilpassar vi omsorga til det enkelte barnet og foreldra, såkalla "Individuell utviklingstilpassa omsorg" (NIDCAP). Denne metoden styrkar banda mellom foreldre og barn og støttar barnets naturlege utvikling.

Vi rettleiar dykk i å tolke barnet si åtferd og svare på signala barnet gir. Her er våre generelle råd:

• Bruk tida saman med barnet.
• Gi mykje hud-til-hud kontakt. Det har positiv innverknad på barnets pust og temperatur, betrar søvn og kvile, og fremjer barnets utvikling, tilknytting og amming.
• Gi barnet gode sanseopplevingar ved å vere nær, halde om, tilby litt morsmjølk i munnen om mogleg, og bruk mamma- og pappaklut med kjente lukter.
• Snakk med lav og roleg stemme.
• Når barnet må gjennomgå smertefulle prosedyrar som ledd i behandlinga, er det godt for barnet at ein forelder er til stades når det er mogleg. Ein del av smertebehandlinga kan vere at du kan halde rundt barnet, gje sukkervatn, sitje hud mot hud eller at mor ammar. Vi rettleier dykk i situasjonen.
• Barnet er følsamt for lukt, lyd og lys. Unngå sterke lukter frå parfyme og tobakk på hud og klede.
• Unngå høge lydar. Mobil, datamaskin og fjernsyn kan vere forstyrrande og bør brukast med varsemd. Ha utstyret på lydlaust eller bruk gjerne hovudtelefonar.
• Sterkt lys er ubehageleg og kan påverke både barnet sin søvn og vakne tilstand.
• Du er den viktigaste personen i livet til barnet ditt. Bruk tida til å bli godt kjent.

Premature og sjuke nyfødde har litt auka risiko for krybbedød. Når overvaking med pulsoksymeter er avslutta, frarår vi deg å sove med barnet hud mot hud. Legg barnet i si eiga seng når du kjenner at du er trøytt og held på å sovne.

Nyføddintensiv har ein familiebasert tilnærming. Foreldra er dei viktigaste personane for barnet. Difor ønskjer vi at de skal vere her mest mogleg. Så tidleg som mogleg ønskjer vi at minst ein av foreldra bur på avdelinga, anten på familierom når barnets tilstand tillèt det, eller på foreldrerom i tilknyting til barnets rom. Dette gjer det mogleg for dykk å vere tett på barnet, bli trygge i den daglege omsorga og hjelpe barnet inn i ein god rytme med mat, søvn og kvile.

Dagen startar ofte kring 07.30-tida. Då skal barnet ha dagens første stell og måltid, og ofte blir det også teke blodprøver på denne tida. Vi ønskjer at de støttar barnet ved blodprøvetaking og deltar i stellet heilt frå byrjinga.

Vi vil vere tilgjengelege for å gi dykk rettleiing og støtte til alle døgnets tider, og behandling og observasjonar av barnet vil alltid vere sjukepleiar sitt ansvar.

Legane går visitt til alle born kvar dag, vanlegvis mellom 09-11. Dykk er sjølvsagt velkomne til å vere med når legen ser til barnet dykkar. Under visitten evaluerast behandlinga, og ein legg ein plan for omsorga det kommande døgnet. Dette er òg ein fin anledning til å stille spørsmål til legen om barnet si tilstand og behandling. Om dei ikkje har anledning til å svare dykk der og då, vil dei alltid finne tid i nær framtid for å gi grundig informasjon. Legane er i umiddelbar nærleik heile døgnet.

Om det er andre barn på rommet, ber vi dykk ta på høyretefonar eller forlate rommet under visitten til det andre barnet. Dette blir praktisert av omsyn til teieplikta for helsepersonell og vern av den enkelte familie.

De må halde rommet reint og ryddig. Dette er både for å verne barnet mot infeksjonar og fordi det skal vere ein triveleg stad for familien og oss som arbeidar der. De har sjølve ansvar for å skifte sengetøy x 1 per veke. Personalet skaffar reint sengetøy ved behov.

Reinhaldspersonalet har ansvar for dagleg reingjering. Kjøleskapet på rommet er berre til oppbevaring av barnet si mjølk.

Mange opplever eit stort trykk av vener og familie som sender helsingar, lurer på korleis de og barnet har det, og som ønsker å kome på besøk. Dette kan nokre gonger opplevast svært godt, men andre gonger også overveldande. Det er lov å ta imot støtte og trøyst utan å ha så mykje å gi tilbake akkurat no. Det kan vere krevjande å skulle oppdatere heile nettverket på oppturar og nedturar. Ver bevisst på kor mykje dette krev av dykk. Nokre gonger kan det vere godt å berre stenge av, medan andre finn løysingar der dei oppdaterer ein nærståande som får ansvar for å informere vidare til ein avtalt gruppe nære og kjære.

Spør oss gjerne om råd.