Kunstig intelligens finn kreft minst like godt som radiologar: – Dette kan endre diagnostikken
Bukspyttkjertelkreft er blant dei mest dødelege kreftformene. Kvart år blir nær tusen nordmenn ramma – og for mange kjem diagnosen så seint at behandling ikkje lenger er mogleg.
No viser ein ny internasjonal studie, med deltaking frå Haukeland universitetssjukehus, at kunstig intelligens (KI) kan bli eit avgjerande verktøy for å oppdage sjukdommen tidlegare.
Ei av kreftformene som er vanskelegast å oppdage
Bukspyttkjertelkreft er den tredje vanlegaste kreftrelaterte dødsårsaka i Noreg. CT er standardverktøyet når legane har mistanke om svulst i bukspyttkjertelen, men funna er ofte små, utydelege – og særs krevjande å tolke, sjølv for erfarne radiologar.
Difor stilte forskarane spørsmålet om kunstig intelligens kan gjere jobben betre.
Det korte svaret er ja.
Resultata, som no er publiserte i det prestisjetunge tidsskriftet The Lancet Oncology, viser at KI presterer minst like godt som spesialtrena fagpersonell.
– Ei open utfordring til heile verda
– Dette prosjektet har vore ein unik moglegheit til å lære noko nytt og bidra til å utvikle kreftdiagnostikken, seier Marjolein Liedenbaum, overlege ved Radiologisk avdeling.
Den nederlandske forskingsgruppa bak studien inviterte KI-miljø over heile verda til å utvikle algoritmar som kunne oppdage kreft i bukspyttkjertelen. Deltakarane fekk tilgang til CT-bilete der ein visste at pasienten hadde kreft, og kvar svulsten sat.
Responsen lét ikkje vente på seg.
– Det kom inn over 250 forslag. Dei tre beste metodane blei testa vidare, forklarer Liedenbaum.
Deretter blei KI-algoritmane prøvde ut på CT-bilete frå 1130 personar. Rundt 400 av desse hadde påvist bukspyttkjertelkreft. Samstundes vurderte 68 radiologar eit utval av det same materialet, utan å kjenne fasiten.
Konklusjonen var klar: KI treff like godt – eller betre – enn radiologane i å skilje mellom kreft, andre sjukdomar og normale tilstandar.
– Inspirerande å sjå kor langt radiologane har kome
Også patologi-miljøet ved Haukeland har bidrege til studien. Professor Anders Molven har stilt eit stort forskingsmateriale til disposisjon.
– Vi har jobba med bukspyttkjertelkreft i mange år, men her fekk vi høve til å bruke dataane på ein heilt ny måte. Det er inspirerande å sjå kor langt radiologane har kome i bruken av KI, seier han.
Molven er tydeleg på at dette berre er starten:
– KI har stort potensial innan all diagnostikk der mønstergjenkjenning er viktig. Patologane kjem til å følgje etter.
Kan avlaste radiologane
Direktør ved Radiologisk avdeling, professor Ingfrid S. Haldorsen, er ikkje i tvil om betydninga.
– Moglegheita for tidlegare og meir treffsikker diagnostikk er særs lovande. Vi bruker allereie KI i mellom anna tolking av mammografibilete, og ser at det sparer tid for radiologane utan å gå på kostnad av kvaliteten, seier Haldorsen.
Ho understrekar at Haukeland sitt bidrag til studien ikkje hadde vore mogleg utan eit langvarig og tett samarbeid mellom ulike forskingsmiljø i Bergen.
– At materialet vårt kunne bli ein sentral del av denne store KI-studien, er vi stolte av. Eg er endå tryggare no på at KI-verktøy vil avlaste radiologane – og bidra til at fleire pasientar får rett diagnose i tide, både i bukspyttkjertelen og i andre organ, seier ho.