Døden på akutten

Kvart år døyr mange menneske på Haukeland. Ofte har dei pårørande tid til å ta inn over seg at ein av dei nærmaste snart er borte. Dei rekk å ta farvel med sine, starte å arbeide seg gjennom det tunge, starte å sørge, begynne å gå vidare. På akuttmottaket treff døden oftare rått og brått.

- Ofte er det pasientar som allereie får lindrande behandling, for eksempel eldre frå ein sjukeheim, som døyr på akutten. Dei fleste som døyr her er ramma av hjartestans eller utsett for trafikkulykker eller andre traume.  Av og til er dei pårørande med inn, andre gongar rekk dei å kome mens pasienten fortsatt er i live. I nokre tilfelle kjem dei pårørande først til sjukehuset etter at den dei kjenner er død. Uansett er det viktig å involvere, svare på spørsmål og finne rom til dei pårørande.

- Dei spør om han eller ho hadde det vondt. Mange lurer på om dei var åleine. Og så spør dei om kva som faktisk skjedde. 

Ved dødsfall vert det alltid avsett ein sjukepleier til dei pårørande. Dei forklarer kva som har skjedd, kven dei ulike tilsette er, kva som skjer og vert gjort, kva utstyr som vert brukt. 

- Det kan vere voldsamt å oppleve det som skjer her på mottaket. Då er det viktig å ha ein ved sida si som forklarer.

Alexander har jobba mykje med korleis ein på best mogleg vis kan ivareta pårørande når nokon døyr. Forsking viser lågare førekomst av posttraumatisk stress og komplisert sorg hos dei som har vore til stades under gjenopplivingsforsøk, samanlikna med dei som ikkje var til stades. Dette gjeld også når livet ikkje kan reddast.

- Når pårørande får sjå alt som vert gjort for å redde den dei er glad i, og når dei får sjå personen undervegs, bidrar dette til ein enklare og betre sorgprosess. 

Dei aller fleste får derfor moglegheit til å bli med inn på resusiteringsrommet der gjenoppliving eller livredning skjer.

- Før meinte ein at dette ikkje var ein stad for pårørande. No har ein forstått at det kan vere viktig å få vere med også her. Mange som kjem inn har sjølv bidrege i gjenopplivingsforsøk. Då kan det opplevast heftig å bli stengd ute når dei kjem fram hit. Derfor er dørene ofte opne også i slike situasjonar. 

I den nye mottaksklinikken på Haukeland har døden fått eigne rom. På stillerommet blir familie og nære invitert til ein prat, ein kaffikopp og en kjeks.

- Midt i alt er det utruleg godt å kunne få sette seg ned med noko i hendene. Her kan dei vente saman medan den døde vert stelt. Ofte har ein av sjukehuset sine prestar kome til. Det er ikkje mykje forkynning på stillerommet, men veldig mange opplever at prestane er gode samtalepartnarar i ein krisesituasjon.

 

Gjennom åtte år har Alexander møtt ein del pårørande som har mista ein av sine. Eitt av dødsfalla har sett spor. Ein ung gut hadde prøvd å avslutte livet. Pårørande var på veg inn til akutten og fekk beskjed om at han var lagt på hjarte/lunge-maskin. Då dei kom fram var behandlinga avslutta, og pasienten var død.