Behandling
Brudd i skulder -behandling med protese
Innsetjing av skulderprotese kan vere aktuelt dersom leddflata er nedsliten og gir mykje smerter, ved store seneavrivingar eller ved kompliserte brot i skuldra. Vi bruker ulike typar skulderprotesar, avhengig av problemstillinga.Dei vanlegaste typane er anatomisk og omvend totalprotese, der leddflata på både overarmsbeinet og skulderskåla blir skifta ut. Anatomisk protese gir best rørsle, men kan berre brukast når senene i skuldra er intakte og der ikkje er veldig uttalte beinforandringar. Omvend protese er aktuelt å bruke ved store seneavrivingar, frakturar og ved uttalte forandringar i bein. Omvend protese blir vanlegvis også brukt når ein tidlegare skulderprotese må skiftast ut.
Ved slitasje i skulderleddet blir brusken på leddflatene brote ned og det kan danne seg beinpåleiringar i leddet. Dei andre strukturane rundt skulderleddet, som til dømes leddhinne, leddband, slimposar og sener blir også påverka. Dette kan føre til smerte, knekkelydar/knirking ved rørsle av skuldra, stivleik og vanskar med å bruke armen i det daglege. Diagnosen blir stilt normalt med røntgenundersøking, men slitasje er også synleg på MR.
Behandlinga av slitasje i skuldra består i første omgang av smertelindring, råd om tilpassa aktivitet og behandling hos fysioterapeut. Steroidinjeksjon kan lindre plagene. Du må sjølv bestille time ved eit fysioterapiinstitutt. Nokre pasientar får monaleg redusert førlegheit i armen og sterke smerter trass i behandling som beskrive over. Det kan då vere aktuelt å setje inn ein protese i skulderleddet.
Tilvising og vurdering
Fastlege, manuellterapeut eller kiropraktor kan sende ei tilvising til ortoped. Når du er tilvist på grunn av slitasje i skuldra, vil du bli innkalla til undersøking hos ortoped. Det kan også vere aktuelt med kompletterande røntgenundersøkingar for å avgjere om du treng operasjon og kva type protese som skal brukast.
Innseting av skulderprotese kan vere aktuelt dersom leddflata er nedsliten og gir mykje smerter, ved store seneavrivingar eller ved kompliserte brot i skuldra. Vi bruker ulike typar skulderprotesar, avhengig av problemstillinga.
Før
Ortopeden vil gjere ei grundig undersøking. Det kan vere aktuelt med tilleggsundersøkingar som til dømes røntgen for å avgjere om det skal gjennomførast operasjon og kva type protese som skal brukast. Basert på samtale med deg og funn i undersøkingane vil de bli samde om vidare behandlingsplan.
Medan du ventar på operasjon er det ein fordel at du held fram med behandling hos fysioterapeut eller gjer øvingar på eigenhand. Formålet med behandlinga er å hindre/minimere stivleik i skuldra, redusere smerte og førebu deg til operasjon og trening du må gjere etterpå.
Før operasjonen vil du gå gjennom dei siste førebuande undersøkingane du treng og få meir informasjon om kva som skal skje når du blir innlagd.
Før operasjonen blir det vanlegvis litt ventetid. I denne tida kan det vere nødvendig å bruke fatle for smertelindring i tillegg til smertestillande tablettar. Ein kan vere i aktivitet så mykje ein klarer med omsyn til smertene frå skuldra. Den som skal operere deg vil før operasjonen forklare kva type protese som er planlagd for brotet ditt.
Kvelden før operasjonen skal du faste frå midnatt. Det betyr at du ikkje skal ete, røyke, bruke snus, tygge tyggegummi eller pastillar etter kl 24. Du kan og bør drikke klare væsker (vatn, saft), men ikkje mjølkeprodukt eller jus fram til 2 timar før oppmøtetidspunktet på operasjonsdagen.
Under
Vanlegvis er det nødvendig med full narkose ved slike operasjonar. I tillegg vil ein vanlegvis få ei leidningsbedøving i skuldra for at ein ikkje skal ha så mykje smerter etter operasjonen. Leidningsbedøvinga gjer at du vil vere nomen og kraftlaus i armen dei første timane etter operasjonen.
Under operasjonen fjernar først kirurgen leddhovudet.
- Viss det er valt ein «halvprotese» blir leddhovudet erstatta av eit kunstig leddhovud som blir festa til ein protese som blir støypt fast i margkanalen i overarmsbeinet.
- Viss det er valt ein «omvend protese» blir ein skål festa til ein protese som blir støypt fast i margkanalen på overarmsbeinet. I tillegg blir eit kunstig leddhovud festa til den gamle leddskåla. Dermed blir heile ledda bytt ut, både leddhovudet og leddskåla. Sener som er losna blir sydde fast i protesen.
Ved begge typar protese får du eit lengre snitt i huda på overarmen som blir sydd saman på slutten av operasjonen.
Når du vaknar frå narkosen blir du køyrd opp til ein sengepost. Her får du smertelindring og hjelp til å komme i gang med rørsle. For å få eit godt resultat er det viktig at du prøver å følge restriksjonar og opptrening som blir instruert av fysioterapeut før du reiser frå sjukehuset.
Etter
Sårstell
Det vil bli lagt ny bandasje på såret før du reiser heim. Deretter skiftar du sjølv på såret om bandasjen skulle bli skitten eller våt, begynner å losne eller om det siv sårvæske i han. Ein tørr bandasje kan ligge på såret i 5 dagar. Vask alltid hendene før og etter bandasjeskift.
Kontroll
6 veker etter operasjonen blir kalla inn du til kontroll hos fysioterapeut. Etter 3 månader blir det kontroll hos den kirurgen som opererte deg, og det blir da tatt røntgenbilde bilde av skuldra.
Forventa resultat
Vanlegvis vil du ikkje få den same funksjonen i skuldra som du hadde før skaden. Målet med operasjonen er å gi deg mindre smerter og rørsle i skuldra slik at du kan meistre daglege aktivitetar.
Ver merksam
Økt rødhet, smerte og/eller hevelse, gul eller grønn væske fra såret, feber og/eller sykdomsfølelse. Ta kontakt med avdelingen hvis disse symptomene oppstår da det kan være tegn på infeksjon.
Kontakt
Sentralblokka
Ortopedisk avdeling, Haukeland
Oppmøtestad
Sentralblokka
Haukelandsveien 22
5021 Bergen